چکیده : «اصلاح» و «بیدارگری» به استناد آیات قرآن، روایات و سیره ی ائمه اطهار علیهم السّلام، جزو متن اسلام بوده و از درون آن سرچشمه گرفته است. قرآن کریم به همان اندازه که از حرکت های اصلاحی دفاع می کند، حرکت های ضد اصلاحی را نیز محکوم می نماید. موضوع اصلاح طلبی و بیداری اسلامی، امروزه‏ در گفتمان سیاسی- اجتماعی بحث مهم و دامنه‏داری‏ است که اندیشمندان هر کدام به فراخور حال و دیدگاه‏ خود بدان پرداخ...

نهضت اصلاح دینی در قرن شانزدهم (رفرماسیون) به رغم همه تشابهات و همسانی ها، تفاوت های جدی و اساسی با نهضت های اصلاحی معاصر در جهان اسلام دارد که البته در یک نگاه مقایسه ای این نقاط افتراق، گاه نقطه قوت یک جریان محسوب می شوند و گاه نقطه ضعف آن. از مهم ترین وجوه افتراق می­توان به موارد زیر اشاره کرد: وجود پشتوانه های فلسفی و الاهیاتی قوی در نهضت اصلاح دینی و فقدان یا ضعف آن در جهان اسلام؛ بهره­مند...

جایگاه دین در جهان بینی معارف پروران تاجیک و تناسب افکار دینی و دنیایی در آثار آن ها و به طور کلی درک دیدگاه روشن فکران دربارۀ دین، موضوع بحث مقالۀ حاضر است. بدین منظور، نخست مفهوم روشن فکری براساس دیدگاه نظریه پردازان این حوزه تبیین شده و در ادامه خصوصیات این پدیده در دورۀ نو، چه در اروپا و چه شرق، مورد بررسی قرار گرفته است. طبق مطالعات انجام شده، هرچند عامل برانگیزندۀ معارف پروری انگیزه های خ...

چکیده شکست‌های پی‌درپی ایرانی‌ها و عثمانی‌ها، در حکم جوامع اسلامی، از اروپایی‌ها در دوران جدید فکر اصلاحات را در هر دو جامعه به‌هم‌راه آورد و به‌تدریج به پیدایش دسته‌ای از نخبگان و اندیشمندان در هر دو جامعه در نیمة دوم قرن نوزدهم انجامید که خواهان اصلاحات گسترده در عرصه‌های گوناگون جوامع خود بودند. از آن‌جا که اصلاحات موردنظر آنان در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی ناگزیر با...

نهضت اصلاحات پروتستانی، جنبشی عظیم بود که تأثیر فراوانی بر همه ساحت‌های نظری و عملی مغرب‌زمین گذاشت. لذا بعضی از متفکران جهان اسلام با ملاحظه مشکلات عدیده جهان اسلام، چاره کار را نوعی اصلاح از سنخ اصلاحات پروتستانی دانستند. در نتیجه نگاهی همدلانه و گاه توأم با شیفتگی به آن داشتند؛ اما با بررسی دقیق‌تر این تحول بزرگ در جهان مسیحی می‌توان گفت این گرته‌برداری، نوعی ساده‌اندیشی و سطحی‌نگری در این م...

در این پژوهش کوشیده ایم نقش رهبری حضرت آیت الله خامنه ای در جهت دهی به تحولات فکری- سیاسی ج.ا.ایران را بررسی نماییم. ازاین رو، ابتدا به جریان شناسی جریانات سیاسی درون حاکمیت و روند تحولات فکری- سیاسی اشاره کرده، سپس به بررسی دیدگاه های مقام معظم رهبری پرداخته ایم و در نهایت، نقش رهبری معظم له در جهت دهی به تحولات فکری - سیاسی ج.ا.ایران را بیان نموده ایم. پرسش اصلی تحقیق حاضر این است که نقش رهبر...

دهه های نهائی قرن سیزدهم هجری ، شاهد جریانهای فکری و اجتماعی تشکلهای متعددی در جهت تجدید فکر دینی و اصلاحات اجتماعی بود. یکی از این نهضت های فرهنگی – اجتماعی ، تجمع « اصحاب سراچه » در خراسان به همراهی حاج میرزا حبیب خراسانی ، خدیو گیلانی ، فاضل خراسانی ، صید علی خان درگزی ، رئیس الطلاب سبزواری و یاران ایشان بود. اصحاب سراچه ، عموماً از طبقه عالمان و نخبگان فرهنگی مقیم خراسان بودند و در چهار چوبه...

این پژوهش به بررسی نقش سازه مفهومی‌لیبرالیسم در شکل­گیری و صورت­بندی گفتمان اصلاحات در ایران طی سال­های 1376 تا 1384  از منظری انتقادی می­پردازد. سؤال اساسی که مطرح می­شود این است که نقش سازه مفهومی‌لیبرالیسم در شکل­گیری و تداوم گفتمان اصلاحات در ایران تا چه اندازه مؤثر بوده است؟ فرضیه اساسی پژوهش حاضر این است که گفتمان اصلاحات در برخی موضوعات همانند حاکمیت قانون، جامعه مدنی، مردمسالاری، حقوق ش...